Εξοικονομώ 2021

Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021» αποτελεί το νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών και είναι διάδοχο σχήμα των προγραμμάτων «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον» και «Εξοικονομώ Αυτονομώ». Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021» εντάσσεται στα εμβληματικά έργα που επιδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής κλάσης των νοικοκυριών κατά τουλάχιστον 3 ενεργειακές κατηγορίες, επιτυγχάνοντας έτσι εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό πάνω από 30% ανά κατοικία. Η συνολική επένδυση του έργου θα συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας κατ’ ελάχιστον 213 ktoe ετησίως, καθώς και στην ενεργειακή ανακαίνιση τουλάχιστον 105.000 κατοικιών έως το 2025. 

Ο σχεδιασμός του Προγράμματος, στο πλαίσιο της μετάβασης σε ένα «Ενεργειακά Αποδοτικό Σπίτι», λαμβάνει υπόψη την ολοκληρωμένη προσέγγιση κινήτρων και παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα και έχει ως στόχο:

1. τη μείωση των ενεργειακών αναγκών των κτιρίων (πχ της κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων), όπως και των εκπομπών ρύπων που συμβάλλουν στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
2. την εξοικονόμηση κόστους για τους πολίτες, τη βελτίωση των καθημερινών συνθηκών διαβίωσης και άνεσης καθώς και, της ασφάλειας και της υγείας των πολιτών κατά τη χρήση των κτιρίων αυτών.
3. την επίτευξη καθαρότερου περιβάλλοντος.

Προϋπολογισμός προγράμματος

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με 632 εκατ. ευρώ, ενώ συνολικά αναμένεται μαζί με τη μόχλευση να κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ. Το μέγιστο ποσοστό επιδότησης είναι 75% του επιλέξιμου προϋπολογισμού, ανάλογα με το εισόδημα, με τη μέση εκτιμώμενη επιδότηση να διαμορφώνεται σε ποσοστό 62% επί της συνολικής δαπάνης. Το νέο «Εξοικονομώ 2021» θα συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για τη συνολική ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κτιρίων έως το 2030.

Δαπάνες που επιδοτούνται

Οι παρεμβάσεις, που υποβάλλονται με την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα, προκύπτουν βάσει των συστάσεων του Ενεργειακού Επιθεωρητή και αφορούν αποκλειστικά στις ακόλουθες κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων:

1. Αντικατάσταση κουφωμάτων.
2. Τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης.
3. Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
4. Σύστημα ZNX με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
5. Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης (smart home, αναβάθμιση φωτισμού).

Ειδικότερα για την αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαίσια / υαλοπίνακες) και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης, το πρόγραμμα περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους:

1. Πλαίσια αλουμινίου, PVC ή ξύλου με υαλοπίνακα για παράθυρο και εξωστόθυρα.
2. Μόνο υαλοπίνακες (Χωρίς αντικατάσταση πλαισίου για περιπτώσεις διατηρητέων και κτιρίων εντός παραδοσιακών οικισμών).
3. Εξωτερικό προστατευτικό φύλλο (σύστημα Κουτί-Ρολό ή Εξώφυλλο).
4. Λοιπά σταθερά ή κινητά συστήματα σκίασης.
5. Συστήματα Μηχανικού Αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.

Ποσοστά επιχορήγησης

Οι ωφελούμενοι θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. Ειδικότερα, το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021» περιλαμβάνει πέντε (5) κατηγορίες κινήτρων, στις οποίες οι ωφελούμενοι εντάσσονται ανάλογα με το εισόδημά τους:

Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση 10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Το ποσοστό επιχορήγησης αφορά στον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελουμένου.

Προϋποθέσεις ένταξης στο πρόγραμμα

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα είναι η διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από Α’ ΠΕΑ από Ενεργειακό Επιθεωρητή, ο οποίος και θα εκδίδει το απαιτούμενο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης. Οι παρεμβάσεις επιλέγονται σύμφωνα με τα ευρήματα/αποτελέσματα της επιθεώρησης, με στόχο την επίτευξη της μέγιστης εξοικονόμησης ενέργειας και τη μέγιστη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δαπάνη για το κόστος των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων, η δαπάνη του συμβούλου έργου, η δαπάνη για την κατάρτιση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας, καθώς και τυχόν λοιπές δαπάνες μελετών, καλύπτονται εξ ολοκλήρου από το πρόγραμμα.

Κατοικίες που επιδοτούνται

Το Πρόγραμμα αφορά σε κτήρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο και χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία. Στα πλαίσια του Προγράμματος υπάρχουν δύο (2) διακριτοί τύποι αιτήσεων:

ι. Αίτηση Μεμονωμένου διαμερίσματος ή Μονοκατοικίας,

ιι. Αίτηση Πολυκατοικίας (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων των διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία). Σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες του κτιρίου που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτιρίου).

Οι κατοικίες που θα επιλεγούν για υπαγωγή στο πρόγραμμα πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:

1. Να υφίστανται νόμιμα.
2. Να μην έχουν κριθεί κατεδαφιστέες.
3. Να χρησιμοποιούνται ως κύριες κατοικίες.
4. Να έχουν καταταχθεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Ά Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Οι παρεμβάσεις που θα γίνουν στις κατοικίες θα πρέπει να ικανοποιούν τις ελάχιστες απαιτήσεις του «Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων» (ΚΕνΑΚ), καθώς και τις πρόσθετες απαιτήσεις του προγράμματος. 

Ωφελούμενοι

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021» έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία. Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) του αιτούντα θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του Προγράμματος (φορολογικό έτος 2020) όπως και κατά την υποβολή της αίτησης. Η κύρια χρήση της κατοικίας καταγράφεται στα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων 3 ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020). Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών. 

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία, αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί. Αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έτερο πρόσωπο μη συγκύριο, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (όχι ψιλή κυριότητα), με τη συναίνεση των υπολοίπων. Για αιτήσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε κατοικία, της οποίας το εμπράγματο δικαίωμα αποκτήθηκε μετά από την 31/12/2020 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου) θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.

Στις περιπτώσεις που σύμφωνα με τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς η κατοικία ενοικιάζεται/παραχωρείται δωρεάν ή είναι κενή, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνον ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

Στις ενοικιαζόμενες κατοικίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κανονισμού 1407/2013 της Επιτροπής ΕΕ για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης. Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα πρέπει αρχικά να ελέγξει εάν είναι «επιλέξιμος ωφελούμενος» και εάν η ιδιοκτησία του μπορεί να θεωρηθεί «επιλέξιμη κατοικία». Αν είναι λοιπόν δικαιούχος, θα πρέπει να έχει κωδικούς πρόσβασης για την εφαρμογή TAXISnet, καθώς δεν υφίσταται δυνατότητα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα για φυσικά πρόσωπα που δεν είναι πιστοποιημένα μέσω της εφαρμογής και δεν έχουν κωδικούς πρόσβασης.

Επισημαίνεται ότι, λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρούνται στην αίτηση με τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στη φορολογική αρχή, είναι απαραίτητο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου (Ε1), εάν υπάρχει μίσθωση/δωρεάν παραχώρηση της κύριας κατοικίας, και στην αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Ε2), καθώς και στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) να εμπεριέχεται πλήρως και ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος του ακινήτου.

Κριτήρια αξιολόγησης

Κάθε αίτηση για ένταξη στο πρόγραμμα Εξοικονομώ 2021 αξιολογείται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και με συγκεκριμένους συντελεστές βαρύτητας. Ειδικότερα τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων υπαγωγής είναι τα ακόλουθα:

Επισήμανση! Το «Εξοικονομώ 2021» είναι πιο κοινωνικά ευαίσθητο, πιο δίκαιο και πιο αποδοτικό συγκριτικά με τα προηγούμενα προγράμματα. Η επένδυση περιλαμβάνει για πρώτη φορά ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων και χωριστού προϋπολογισμού 100 εκατομμυρίων Ευρώ. Οι σημαντικότερες αλλαγές, σε σχέση με το παρελθόν, αφορούν στην κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας στην αξιολόγηση των αιτήσεων, στη θέσπιση κοινωνικών κριτηρίων αξιολόγησης και στη δημιουργία λίστας επιλαχόντων, ενώ λαμβάνεται ειδική μέριμνα για μονογονεϊκές οικογένειες, πολύτεκνους και νοικοκυριά με ΑμεΑ. Το «Εξοικονομώ 2021» αναμένεται ότι θα συμβάλλει στην ενεργειακή αναβάθμιση 38% περισσότερων κατοικιών σε σχέση με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος.

Το νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ 2021 υλοποιείται με προσαρμογή και βελτίωση του υφιστάμενου χρηματοδοτικού μοντέλου, αποσκοπώντας στην μεγιστοποίηση των ωφελειών για τους πολίτες μέσω της αύξησης των πολιτών που δύναται να λάβουν μέρος, της απλοποίησης της πιστοποίησης των παρεμβάσεων και της ενεργοποίησης  της αγοράς με την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων παρεμβάσεων. Έτσι, το νέο πρόγραμμα θα προσφέρει υψηλά οικονομικά και λειτουργικά οφέλη προς τα ελληνικά νοικοκυριά με ταυτόχρονη κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.

Προθεσμία αίτησης

Ως ημερομηνία έναρξης υποβολής αιτήσεων μονοκατοικίας/μεμονωμένου διαμερίσματος ορίζεται η 13η Δεκεμβρίου 2021, ενώ ως ημερομηνία έναρξης υποβολής αιτήσεων πολυκατοικίας ορίζεται η 3η εργάσιμη ημέρα μετά τη λήξη υποβολής αιτήσεων μονοκατοικίας/μεμονωμένου διαμερίσματος.

Η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων θα παρέχεται ως και τις 25 Απριλίου 2022, ύστερα από παράταση του προγράμματος.

Μετά το πέρας υποβολής των αιτήσεων και μόνο για τις καταρχήν επιλέξιμες αιτήσεις, θα δίνεται προθεσμία 60 ημερών για την υποβολή Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου/Αυτοτελούς Διηρημένης Ιδιοκτησίας.

Για περισσότερες πληροφορίες, αλλά και για να βρείτε τα απαραίτητα δικαιολογητικά υποβολής αίτησης, επισκεφθείτε τον ιστότοπο του προγράμματος. 

https://exoikonomo2021.gov.gr/